خوش بینی

«لَولَا إِذ سَمِعتُمُوه ظُنَّ المُؤمِنُون و المُؤمِناَت بأَنفُسهِم خَیرًا وقالُوا هذا
إِفک مُّبین»

چرا آنگاه که مسلمانان آن سخن دروغ را شنیدند،مردان زنان با ایمان به خودشان گمان نیک نبردند.

سورۀ مبارکه نور آیه12

بدیهی است بسیاری ازآیات قرآن شأن نزولی دارند،اما صرف نظر از شأن نزول خاص آیه،دراین آیه خداوند متعال،از آن دسته مؤمنانی مواخذه می نماید که سخن ناروایی را در باره ی مؤمن دیگری بشنود وآن سخن را باور کنندو به آن مؤمن بدبین شوند.

طبق آیه فوق،قرآن امر می فرماید که فرد مومن نسبت به برادر مومن خویش،خوش بین و خوش گمان باشد و چنانچه فرضا سخنی وهن آلود،مشکوک یا شبه آمیز علیه مومنی رواج یافت،بردیگر مومنان لازم است این سخن را غیر صحیح فرض نموده ودرصد تفحص بی مورد هم نباشند.

بر انسان عاقل و با ایمان روا نیست هرگاه کار مشکوکی از کسی دید فوراً آن شخص را بد دانسته و در مورد وی قضاوت عجولانه کند.

بلکه بالعکس،شایسته این است که امر برادر دینی خود را بر بهترین شکل ممکن خود حمل کرده و از جهاتی احتمال عقلی مثبت دهد.

مثلا:بگوید نادرستی این کار،به نظرمن است وشاید من اشتباه کنم.

به عبارتی دیگر هنگام بروز رفتار های شبه انگیز از جانب برادر دینی خود نه تنها شایسته نیست او را فوراً متهم به خطا وظلم کنیم بلکه صحیح تر این است که برایش تا جای امکان عذری آورده شود.

حضرت علی علیه السلام می فرمایند:

عذر برادرت را بپذیرو اگر عذری نداشت،عذری برایش بساز.

بحار الانوار. ج74.ص165